ارزیابی عملکرد دانه و روابط بین صفات لاین‌های خالص نوترکیب گندم نان (Triticum aestivum L.) حاصل از تلاقیSeriM82/Babax در شرایط تنش خشکی

به‌منظور مقایسه پتانسیل عملکرد دانه لاین­های خالص نوترکیب گندم نان حاصل از تلاقی (SeriM82/Babax) در شرایط تنش خشکی و بررسی روابط عملکرد دانه با سایر صفات مرتبط جهت گزینش غیرمستقیم ژنوتیپ­های برتر برای استفاده در برنامه­های به‌نژادی، 167 لاین­ خالص نوترکیب گندم نان به همراه والدین آن­ها در قالب طرح آلفالاتیس در دو تکرار در شرایط بدون تنش و تنش خشکی در سال‌های  93-1392 و 94-1393 در ایستگاه تحقیقاتی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتیجه حاصل از تجزیه واریانس مرکب صفات مورد مطالعه، اختلاف معنی­داری را بین ژنوتیپ‌ها نشان داد. تنوع بالای کلیه صفات مورد ارزیابی در ژنوتیپ‌های گندم نشان دهنده توان و ارزش بالای اصلاحی در جمعیت مورد مطالعه بود. نتایج تجزیه همبستگی نشان داد که تعداد روز تا گلدهی در ژنوتیپ‌های گندم مورد ارزیابی، اثر تعیین کننده‌ای بر عملکرد دانه آن‌ها در شرایط تنش خشکی داشت و به نظر می‌رسد که انتخاب ارقام با طول دوره رشدی کوتاه‌تر، برای تحمل بیشتر به خشکی گزینش مناسب باشد. نتایج تجزیه رگرسیون گام‌به‌گام و تجزیه ضرایب مسیر نشان داد که وزن هزار دانه و طول سنبله از صفات مهم مرتبط با عملکرد دانه هستند که می‌توان از آن‌ها برای گزینش غیرمستقیم عملکرد دانه استفاده نمود.  به­طورکلی  می­توان نتیجه­گیری کرد که به­دلیل وراثت‌پذیری پایین عملکرد دانه، این صفت برای انتخاب رقم برای شرایط تنش خشکی صفت مناسبی نیست و بهتر است از صفات دارای همبستگی بالا با عملکرد مانند تعداد دانه، میانگین وزن دانه و همچنین ویژگی­های فنولوژیک گیاه استفاده کرد.